Άγραφα: Θρύλος, ιστορία και πραγματικότητα

Άγραφα: Μια περιοχή με μοναδική μορφολογία

Τα Άγραφα είναι ένας πολύ ξεχωριστός ορεινός τόπος. Εκτείνονται από τον ποταμό «Μέγδοβα» (Ταυρωπός) στα Ανατολικά, τον Αχελώο στα Δυτικά, οριοθετούνται από τον δρόμο Άρτας – Καρδίτσας στα Βόρεια και φτάνουν ως τη λίμνη Κρεμαστών στα Νότια

 

Τόπος τραχύς και δύσκολος, απόλυτος και χωρίς συμβιβασμούς, αλλά πάνω από όλα αυθεντικός: δεκάδες κορυφές μέχρι τα 2100μ., βαθιά φαράγγια, τρία πεντακάθαρα ορεινά ποτάμια – Μέγδοβα, Αγραφιώτης, Αχελώος – με τους παραποτάμους τους, πυκνά μικτά δάση, αλπικά λιβάδια και δεκάδες διάσπαρτοι οικισμοί συνθέτουν ένα άθικτο ορεινό σύνολο.

Και, όπως λέει και ο Tim Salmon: «Αυτός ο τόπος δεν περιγράφεται, πρέπει, απλά, να τον ζήσεις».

 

 

Και τα Άγραφα είναι μια περιοχή που μπορεί κανείς να την ζήσει και να την προσεγγίσει με πολλούς τρόπους: Μέσα από δραστηριότητες, όπως πεζοπορία, ορειβασία, ποδήλατο, αλλά και απλά απολαμβάνοντας τη φιλοξενία των ντόπιων και ατενίζοντας τις βουνοκορφές να εισβάλουν και να χάνονται μες τα σύννεφα ή να δίνουν σχήμα στο γαλάζιο του ουρανού.

 

Πεζοπορικές και ορειβατικές διαδρομές στα Άγραφα

Υπάρχουν πολλές σηματοδοτημένες διαδρομές που οδηγούν από αρκετά χωριά σε κορυφές και φαράγγια. Όπως η διαδρομή από Λιθοχώρι για Φτέρη, το περίφημο λαξευμένο μέσα σε βράχο μονοπάτι του Ασπρορέματος στα Επινιανά, η διαδρομή από το χωριό Άγραφα για Νιάλα και Άγιο Νικόλαο, η παραποτάμια διαδρομή στον Αχελώο.

Επίσης, πολλά μονοπάτια παρατημένα από χρόνια εντάσσονται σε προγράμματα αποκατάστασης και θα παραδοθούν ξανά σε όποιον θέλει να τα περπατήσει.

Τέλος, μέσα από τον όγκο των Αγράφων διέρχεται και είναι βατό (αν και όχι πλήρως αποκατεστημένο) το Pindus Trail, στη διαδρομή Μονή Σπηλιάς, Ντελιδήμι, Ασπρόρεμα, Επινιανά, Μοναστηράκι, Καρβασαράς, Μάραθος, Κερασοχώρι.

Ελπίζουμε στην άμεση και πλήρη αποκατάστασή του καθώς η μάχη με την ορεινή φύση, που το διεκδικεί πίσω, είναι σκληρή και πολυδάπανη.

 

Ποδηλατικές διαδρομές

«Το ποδήλατο στην περιοχή είναι μια άλλη μεγάλη πρόκληση και ιδιαίτερα η ορεινή ποδηλασία. Χωρίς καμία διάθεση υπερβολής, τα Άγραφα αποτελούν τη Μέκκα της ορεινής ποδηλασίας», μας λέει ένθερμα ο δήμαρχος Αγράφων, Αλέξης Καρδαμπίκης, με την ευκαιρία μιας πρόσφατης συνομιλίας εφ’ όλης της ύλης που είχαμε μαζί του. Αφορμή, η επιτυχημένη διοργάνωση μιας ποδηλατικής διαδρομής μεγάλης απόστασης, 200χλμ. στην Ευρυτανία.

Και συνεχίζει, λέγοντας πως «όποιος ασχολείται σοβαρά με το άθλημα έχει ή πρέπει να έχει ποδηλατήσει στην περιοχή. Μεγάλες αναβάσεις πολύ εκτεταμένο δίκτυο μικρών δασικών και κτηνοτροφικών δρόμων, μεγάλα χωμάτινα κομμάτια κεντρικών δρόμων στην κοιλάδα του Αγραφιώτη, αλλά και στις άλλες δυο κοιλάδες.»

 

 

Η κυκλική διαδρομή – διάσχιση Νιάλας (Διασταύρωση Επινιανών, Βραγγιανά, Άγιος Νικόλαος, Νιάλα, Διάσελο Καριών, χωριό Άγραφα, διασταύρωση Επινιανών), η διαδρομή Μοναστηράκι –Φτέρη, που θυμίζει ορεινή ποδηλασία στα Ιμαλάια, η ανάβαση από Γρανίτσα για Λιθοχώρι κι από εκεί για τα Γούπατα, ένα αέρινο οροπέδιο στα 1700 μέτρα με θέα όλη τη Νότια Πίνδο, η διάσχιση της Μπέσα Ρευστά από τα Καμάρια κι από εκεί η Παραμεγδόβια διαδρομή μέχρι τη Μαυρομάτα, αποτελούν ένα μικρό δείγμα των ατέλειωτων ορεινών χιλιομέτρων στην περιοχή.

«Σύντομα θα υπάρχουν στη σελίδα του Δήμου μας ολοκληρωμένες προτάσεις με ίχνη gpx για τις βασικές διαδρομές στα βουνά μας. Φυσικά, δεν πρόκειται για απλές ή εύκολες διαδρομές.»

«Τίποτα άλλωστε δεν είναι απλό και εύκολο στα Άγραφα. Έχουν, όμως, έναν επικό χαρακτήρα!» Και θα συμφωνήσουμε μαζί του!

 

 

Ξεχυλίζοντας από αγάπη για τον τόπο του, ο δήμαρχος Αγράφων δηλώνει, «επιθυμούμε να διαμορφώσουμε ένα διαδικτυακό περιβάλλον μέσα από κατάλληλα εργαλεία με αναλυτικούς χάρτες, διαδρομές με τον βαθμό δυσκολίας τους και περιγραφή της κάθε διαδρομής που θα έχει σηματοδοτηθεί.

Έτσι, θα μπορεί ηλεκτρονικά ο κάθε επισκέπτης να ενημερώνεται για τις διαδρομές που θέλει να ακολουθήσει, αλλά, ταυτόχρονα, θα γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες του τόπου μας, τη γραφικότητα των χωριών μας, αλλά και τα θρησκευτικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά των Αγράφων που είναι πολύ έντονα…

Τα σχέδιά μας είναι πολλά και δύσκολα, αλλά, στα Άγραφα είμαστε μαθημένοι στα δύσκολα!»

Για όλες αυτές τις δραστηριότητες, αλλά και για μια πρώτη γνωριμία με τα Άγραφα, υπάρχουν αρκετοί ξενώνες, μικροί και απλοί, όπως ταιριάζει στη μεγαλοπρέπεια των επικών αυτών βουνών, καθώς και καταστήματα εστίασης που μπορούν να αγκαλιάσουν τον επισκέπτη.

 

Ποδηλατική διαδρομή – Brevet 200χλμ. «Ευρυτανία, το πράσινο Brevet»

Η πρώτη μου επαφή με τα Άγραφα ήταν με τον Αθηναϊκό Ορειβατικό Σύλλογο, όταν ανεβήκαμε στην κορυφή Μπορλέρο.

Επέστρεψα πρόσφατα, για να κάνω ποδήλατο, με αφορμή το brevet 200χλμ, «Ευρυτανία, το πράσινο Brevet», που διοργανώθηκε από τη Λέσχη Ποδηλατών Μεγάλων Αποστάσεων Greek Randonneurs, τον Σύλλογο “Τσεκλίστα” (Σκοπιά Ευρυτανίας), από κοινού με τον Δήμο Καρπενησίου, τον Δήμο Αγράφων και την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας – Περιφερειακή Ενότητα Ευρυτανίας.

Παράλληλα, δόθηκε η ευκαιρία και σε άλλους ποδηλάτες που επιθυμούσαν να συμμετέχουν διατρέχοντας μικρότερες διαδρομές, να επισκεφθούν με το ποδήλατο, το Κρίκελο.

Εμείς, επιλέξαμε μια περιηγητική διαδρομή στα Άγραφα, ξεκινώντας από τη Βίνιανη, όπου επισκεφθήκαμε το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης. Ύστερα, κατευθυνθήκαμε προς Νέα Βίνιανη κι περνώντας από Ανατολική και Δυτική Φραγκίστα προς Κρέντη, ανεβήκαμε ως το Κερασοχώρι, όπου βρίσκεται και η έδρα του Δήμου Αγράφων.

 

 

Στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής, μας συνόδευε η θέα του Βελουχιού άλλοτε πιο μακρυνή άλλοτε πιο κοντά μας, που άλλαζε όψη διαρκώς, πότε μέσα στο άπλετο φως και πότε κάτω από τις σκιές των σύννεφων που γυρόφερναν τον Τυμφρηστό.

Η κατάβασή μας προς Ανατολική Φραγκίστα, θα μας μείνει αξέχαστη. Ένα χωριό που διαλαλεί το έντονο παρελθόν και την ιστορία του, μέσα σε μια καταπράσινη φύση με άφθονα νερά, που σε ενδυναμώνει να συνεχίσεις την ανάβαση προς τη Δυτική Φραγκίστα.

Ένα χωριό κτισμένο σε υψόμετρο 710 μέτρων, με απερίγραπτη θέα ολόγυρα στα Άγραφα και στο Βελούχι από τη μια, και τη λίμνη Κρεμαστών από την άλλη.

Συνεχίσαμε την ανάβαση προς το χωριό Κρέντη, διασχίζοντας βοσκοτόπια, ώσπου φτάσαμε στο χωριό και απολαύσαμε την κουβέντα με τους ντόπιους, μια ευκαιρία να ανασάνουμε από τις κλίσεις της ανηφόρας που μας είχαν δοκιμάσει μες το καταμεσήμερο.

 

 

Τέσσερα χιλιόμετρα και 200 μόνο υψομετρικά μας έμεναν ακόμη για να φτάσουμε στο Κερασοχώρι, στα 1.000μ υψόμετρο, αλλά ανταμειφθήκαμε από τη θαυμάσια και δροσερή κατάβαση των 7χλμ μέσα στα έλατα και λογής λογής άλλα δέντρα και φυτά που δεν γνωρίζω να ονομάσω, ως τη Νέα Βίνιανη.

Ένα ζαρκάδι που με άκουσε να κατεβαίνω, αποφάσισε να διασχίσει το δρόμο ακριβώς μπροστά μου, αποχαιρετώντας με, με τον πιο τρυφερό τρόπο, προσωρινά μονάχα… Γιατί τα Άγραφα, όταν τα γνωρίσεις, δεν σε αφήνουν πια να φύγεις για πάντα.

Επιστρέφεις και σου αποκαλύπτονται ξανά και ξανά.

 

 

«Δεν τελειώνει ποτέ η περιπλάνηση σ αυτόν τον τόπο. Αφιερώστε όσο πιο πολύ χρόνο μπορείτε στα μοναδικά αυτά βουνά«, μας προτρέπει ο δήμαρχος Αγράφων, Αλέξης Καρδαμπίκης. «Θα σας το επιστρέψουν χίλιες φορές«.

Κι όπως λέει κάποιος που επέλεξε να ζήσει μόνιμα σ ένα μικρό ορεινό χωριό του Δήμου μας: «Έρχομαι από το 1994 στην περιοχή, την περπατάω και την ποδηλατώ από τότε, τα τελευταία τρία χρόνια ζω μόνιμα εδώ. Κάθε φορά λέω ότι να… τώρα είδα ότι πιο ωραίο έχει ο τόπος, αλλά κάθε τόσο τα Άγραφα φροντίζουν να μου δείξουν ότι έχουν κάτι ακόμα πιο ωραίο.»

Ένα κομμάτι των Αγράφων υπάρχει κάπου και για σένα και σε περιμένει να το ανακαλύψεις…