Χειμερινή εξόρμηση στη Γροιλανδία

Στο μονοπάτι του Αρκτικού Κύκλου  με ποδήλατο

Κείμενο & Φωτογραφίες: Martin Bissig

«Είστε σίγουροι ότι βρίσκεστε στη σωστή πτήση;», μας ρωτά μια συμπαθέστατη κυρία κατά το check-in της Air Greenland στην Κοπεγχάγη, καθώς περνάει τις τσάντες με τα ποδήλατά μας ως υπέρβαρο. Οδεύουμε προς τη Γροιλανδία στη μέση του χειμώνα. Αυτό είναι σίγουρο. Τις επόμενες εβδομάδες θα αποδειχθεί κατά πόσον ή όχι ήταν στην πραγματικότητα μια καλή ιδέα. Η γνώση μας για το αν το μεγαλύτερο νησί του κόσμου είναι κατάλληλο για να κάνεις ποδήλατο μες στο καταχείμωνο είναι περίπου όση και η γνώση της κυρίας στο αεροδρόμιο για τα fat bike μας.

Έμαθα από έναν φίλο ότι η Γροιλανδία έχει ένα πολύ μακρύ μονοπάτι για πεζοπορία, μήκους 160 χιλιομέτρων, που ονομάζεται «Αρκτικός Κύκλος». Μακριά από τον πολιτισμό, αυτό το μονοπάτι ξεκινά από τους αέναους παγετώνες που βρέθηκαν στο Kangerlussuaq και τελειώνει στην παράκτια πόλη της Sisimiut. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού χρειάζεσαι περίπου 10 ημέρες για να πας από τη μια πόλη στην πόλη – με τα πόδια. Μετά από κάποια αρχική έρευνα στο διαδίκτυο και κάνα δυο email, ήξερα ότι η διαδρομή ήταν λιγότερο από ιδανική για ποδήλατα βουνού κατά τη διάρκεια των θερμότερων θερμοκρασιών στους καλοκαιρινούς μήνες. Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, το έδαφος μπορεί να είναι αρκετά ελώδες μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου, τα κουνούπια είναι επιθετικά και τα ανεπαρκώς σηματοδοτημένα μονοπάτια είναι μερικές φορές δύσκολο να βρεθούν. Λόγω του γεγονότος ότι η συνολική απόλαυση του συγκεκριμένου ταξιδιού θα μπορούσε να κατανεμηθεί σε περίπου 40% ποδήλατο και 60% σπρώξιμο (και το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι έχουν ήδη βασανιστεί με αυτή τη δοκιμασία), αποφάσισα να απορρίψω αμέσως την επιλογή του καλοκαιριού.

Μαζί με τον Claude Balsiger, με τον οποίο έχω ήδη μοιραστεί αρκετές «τρελές» αποστολές στα Ιμαλάια, και τον οδηγό Fabian Mooser, προσπαθήσαμε να σκεφτούμε το είδος του ποδηλάτου που θα μπορούσε να ανταποκριθεί στο έδαφος της Γροιλανδίας. Τα πάντα γύρω από τα fat bikes ταίριαζαν γάντι στον σχεδιασμό μας. Και τέλος, παρουσιάστηκε το τελευταίο κομμάτι του παζλ που θα καθιστούσε δυνατή την αποστολή μας: θα είμαστε οι πρώτοι που θα διασχίσουν το Arctic Circle Trail με mtb το χειμώνα!

«Bike ηδονή» στον παγετώνα

Το ξενοδοχείο μας (εντάξει, καλύτερα να το λέμε «στρατώνα») στο Kangerlussuaq βρίσκεται ακριβώς δίπλα στον διάδρομο του μοναδικού διεθνούς αεροδρομίου. Από εκεί, παίρνουμε ένα τσάρτερ για περίπου 40 χιλιόμετρα μέχρι το σημείο όπου θα ξεκινήσει η περιπέτειά μας. Μια απαράμιλλη θέα μας υποδέχεται στον παγετώνα Russel. Ο Claude και ο Fabian ξεκινούν την περίπου 200 χιλιομέτρων διαδρομή επάνω στον εκατομμυρίων ετών πάγο. Η αντίθεση από τα πορτοκαλί κράνη τους και τα νέον κίτρινα και μπλε ρούχα τους με το περίεργο κρύο μπλε τοπίο του παγετώνα δε θα μπορούσε να είναι πιο έντονη. Δεν μπορώ να το χορτάσω… Στέλνω τους φίλους μου πίσω ξανά και ξανά για να πάρω διαφορετικές λήψεις. Αλλά ο χρόνος περνά γρήγορα.

Πρέπει να είμαστε πίσω πριν το σούρουπο. Μετά από μόλις μία ώρα, έχουμε τελειώσει όλες τις λήψεις και πηγαίνουμε πίσω στην «τεράστια» πόλη μας των 500 κατοίκων. Το πρώτο 20% της διαδρομής είναι ήδη πίσω μας. Αλλά, πώς να είναι το υπόλοιπο της περιοδείας μας; Έχουμε ακόμη άλλες 3 ημέρες για τα υπόλοιπα 160 χιλιόμετρα. Ποιες είναι οι συνθήκες χιονιού; Πού θα μπορούμε να μένουμε; Θα μπορέσει να καλυφτεί ολόκληρη η διαδρομή με τα fat bikes; Ο Jens Erik θα απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις μας. Αυτός ο γιγάντιος Γροιλανδός, με μέγεθος παπουτσιού 54 και τα 16 σκυλιά του που τραβάνε ένα τεράστιο έλκηθρο με όλες μας τις αποσκευές, θα μας συνοδεύει. Ο ίδιος, είναι πολύ εξοικειωμένος με τη συγκεκριμένη διαδρομή την οποία διασχίζει αρκετές φορές κάθε χρόνο.

Διασχίζοντας τα φιόρδ και τις  λίμνες μέχρι το Kanoo Camp

Οι προγραμματισμένες ημερήσιες εξορμήσεις μας είναι μεταξύ 52 και 60 χιλιομέτρων. Μια απόσταση που δε θα ήμασταν ποτέ σε θέση να καλύψουμε κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, τα παχιά στρώματα πάγου που καλύπτουν τα φιόρδ και τις λίμνες είναι αρκετά ελαστικά. Αντί να ξεθεωθούμε ακολουθώντας την ακτογραμμή, χρησιμοποιούμε την ομαλή παγωμένη επιφάνεια του νερού ως δρόμο μας. Λόγω της μεγάλης επιφάνειας επαφής των ελαστικών, κινούμαστε στις τροχιές των Skidoos και των ελκήθρων. Χάρη σε αυτά τα οχήματα, δημιουργείται ένα σχεδόν τέλειο ποδηλατικό μονοπάτι κατά τους χειμερινούς μήνες.

Κατά τη διάρκεια του πρώτου μας μεγάλου διαλείμματος, αντιλαμβανόμαστε ότι πρέπει να κρατήσουμε το ρυθμό μας σε χαμηλά επίπεδα. Ακόμη και με τις πρωινές θερμοκρασίες μεταξύ -10 ° και -30 ° C, εξακολουθούμε να ιδρώνουμε κάθε φορά που ποδηλατούμε μες στο διαπεραστικό κρύο. Ωστόσο, το ψύχος της φύσης μας «επιτίθεται» ανελέητα με το που κάνουμε ένα διάλειμμα: οποιοδήποτε ίχνος υγρασίας, ή οτιδήποτε είναι υγρό, παγώνει και γίνεται δύσκαμπτο μέσα σε μόλις λίγα λεπτά. Προσαρμόζουμε το ρυθμό μας για να ταιριάζει με αυτόν του Jens Erik και των σκυλιών του. Δεν έχει κανένα νόημα να προχωράμε πιο γρήγορα, διότι ό,τι χρειαζόμαστε είναι στο έλκηθρο του. Κρατώντας μια απόσταση λίγων μέτρων από την ομάδα του, κουβεντιάζουμε για τη ζωή του στη Γροιλανδία. Αυτός ο 25χρονος, δίμετρος άντρας, αγαπά την τραχιά και σκληρή ζωή, τα σκυλιά του και το κυνήγι. Αυτό που εμείς βλέπουμε ως μια περιπέτεια ζωής είναι ακριβώς άλλη μια τυπική μέρα για εκείνον. Και λέγοντας αυτό, δεν θα άλλαζε τη ζωή του για τίποτα. Στα δικά του μάτια, ζει ήδη στον παράδεισο. Συχνά αναρωτιόμαστε γιατί οι άνθρωποι θα θέλανε να εγκατασταθούν σε ένα από τα πιο ακραία μέρη της Γης. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα, είναι λίγο-πολύ απλά σκοτεινά, και το θερμόμετρο μόλις ανεβαίνει πάνω από τους 0 °C  στους τέσσερις μήνες του καλοκαιριού. Η γεωργία και η κτηνοτροφία είναι δυνατές μόνο σε ελάχιστες περιοχές και σχεδόν τα πάντα πρέπει να εισαχθούν και άρα, κοστίζουν μια περιουσία. Παρόλα αυτά, περισσότεροι από 55.000 άνθρωποι ζουν σε αυτή την άγονη γωνιά του πλανήτη.
Μετά από πολλά σκαμπανεβάσματα, έχουμε κατακτήσει τα πρώτα μας 59χλμ με 750μ. θετικής υψομετρικής διαφοράς σχεδόν σε 8 ώρες. Φτάνουμε στο Kanoo Camp. Ό,τι έχει απομείνει από ένα γεμάτο τρύπες κανό μαρτυρά τα ερείπια μιας αποτυχημένης επιχειρηματικής ιδέας. Η καλύβα που απλώνεται μπροστά μας προσφέρει μεγαλύτερη άνεση από ό,τι περιμέναμε. Ο φούρνος ζεσταίνεται γρήγορα και κρεμάμε τα υγρά ρούχα και τα παπούτσια μας από πάνω για να στεγνώσουν. Επίσης, υπάρχουν και κάποια αξιοπρεπή κρεβάτια με κανονικά στρώματα που δείχνουν να μας περιμένουν… Στο φως των κεριών και πάνω από κύπελλα γεμάτα με μοσχάρι ραγού, συζητάμε την αυριανή διαδρομή με τον Jens Erik.

-29° C για να ξεκινήσει καλά η μέρα

Στις επτά το πρωί, σπρώχνουμε να ανοίξουμε την πόρτα της καλύβας μας και, για μερικά δευτερόλεπτα, δεν μπορούμε να δούμε τίποτα. Ο παγωμένος εξωτερικός αέρας συμπυκνώνεται αμέσως και θολώνει το δωμάτιό μας, όπως η μηχανή καπνού ενός κλαμπ. Τα σκυλιά χασμουριούνται και ουρλιάζουν.

Πέρασαν τη νύχτα αλυσοδεμένα έξω, ούτε καν κουλουριασμένα μαζί, αλλά αντιθέτως, σε απόσταση δύο μέτρων το ένα από το άλλο. Ενώ ο Jens Erik τα ταΐζει και τα ετοιμάζει, εμείς προσπαθούμε να δυναμώσουμε με λίγο μούσλι. Τα ρούχα μας είναι στεγνά, τα Rocky Mountain fat bikes μας έχουν ξεπαγώσει και όλοι είμαστε ζεστοί για την ώρα… Ο έναστρος ουρανός της νύχτας έχει ρίξει τη θερμοκρασία σημαντικά και ξεκινάμε για την τρίτη μας μέρα με σχεδόν -30° C. Τα πρώτα 25 χιλιόμετρα είναι σχετικά εύκολα, διασχίζοντας τη λίμνη με έναν ολοκάθαρο ουρανό. Το έντονο μπλε κάνει μια εκπληκτική αντίθεση με το αστραφτερό χειμωνιάτικο περιβάλλον. Στα τέλη Μαρτίου, ο ήλιος είναι ακόμα αρκετά χαμηλά στον ουρανό και υπάρχει αρκετό φως για να τραβάω φωτογραφίες καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Οι μπαταρίες της φωτογραφικής μου μηχανής τα καταφέρνουν περίφημα. Βέβαια, κρατάω και εφεδρικές μπαταρίες κοντά στο σώμα μου για να διασφαλίσω ότι δεν θα αδειάσουν από μόνες τους λόγω του ψύχους.

Όταν κάνουμε το μεσημεριανό μας διάλειμμα, βλέπουμε την πρώτη σοβαρή κλίση μπροστά μας. Το λευκό κομμάτι χιονιού απλώνεται αρχικά σε ευθεία, και στη συνέχεια συνεχίζει σε ένα ζιγκ-ζαγκ ανεβαίνοντας έως και 400 μέτρα πάνω σε έναν ορεινό όγκο. Είναι σχεδόν αδύνατο να φανταστεί κανείς την ομάδα των σκύλων να τραβάει το βαρύ έλκηθρό μας μέχρι εκεί. Ο Jens Erik πηγαίνει ήδη μπροστά, ενώ εμείς απολαμβάνουμε για ακόμα λίγο τον ήλιο. Μειώνουμε την πίεση των ελαστικών στα φαρδιά ελαστικά μας από 0,5 έως περίπου 0,3 bar για να έχουμε μεγαλύτερη πρόσφυση. Εκτός από τα πρώτα μέτρα, εκπλησσόμαστε όταν βλέπουμε ότι μπορούμε να κατακτήσουμε το πρώτο μέρος της ανάβασης με τα ποδήλατα μας. Ακόμη και με τέτοιες χαμηλές θερμοκρασίες, κυριολεκτικά «βράζουμε» κάθε φορά που ανοίγουμε λιγάκι τα ρούχα μας και γνωρίζουμε ότι αυτό που είναι υγρό τώρα, θα παγώσει αργότερα. Για το λόγο αυτό, προχωράμε όσο το δυνατόν λιγότερο. Μέχρι που κάνουμε και ένα μέρος της διαδρομής χωρίς να φοράμε τα γάντια μας. Ο οδηγός μας και το έλκηθρό του μας περιμένουν στα δύο τρίτα της ανηφορικής διαδρομής. Μόλις τους βρίσκουμε, βάζουμε στόχο να κατακτήσουμε το υπόλοιπο της τραχιάς αυτής έκταση μαζί. Σε ορισμένα, ακόμη πιο απότομα σημεία, ο Jens Erik κατεβαίνει από το έλκηθρο, μειώνοντας έτσι το φορτίο κατά 130 kg.

Το υπόλοιπο της ημέρας είναι παιχνιδάκι. Ρολάροντας άνετα, φτάνουμε στη δεύτερη καλύβα μας αργά το απόγευμα, μετά από 52 χιλιόμετρα και σχεδόν 900 μέτρα θετικής υψομετρικής διαφοράς. Εδώ θα περάσουμε τη νύχτα λίγο πιο κοντά οι τέσσερις μας… Μια ντόπια οικογένεια χρησιμοποιεί επίσης τη συγκεκριμένη τοποθεσία ως απόδραση για το Σαββατοκύριακο. Λόγω της «φιλαρμονικής» ροχαλητού που έρχεται από το υπνοδωμάτιο – δε μιλάμε για στερεοφωνικό ήχο, αλλά υψηλής ποιότητας 5.1 Dolby Surround –  θα περάσουμε τη νύχτα στον κοινόχρηστο χώρο. Μια σοφή επιλογή, μιας και από τα μεγάλα παράθυρα που έχει μπορούμε να δούμε το θέαμα που συμβαίνει έξω, και που ελπίζαμε να πετύχουμε: το πράσινο απαστράπτον Βόρειο Σέλας εμφανίζεται στο νυχτερινό ουρανό.

Για μένα, αυτό μπορεί να σημαίνει μόνο ένα πράγμα· βγες από τον υπνόσακο, φόρεσε τα ρούχα σου, πάρε το τρίποδο και έξω στο κρύο! Η φωτογραφική μου μηχανή, χάρη στους χρόνους έκθεσης μεταξύ 30 και 60 δευτερολέπτων, «πιάνει» ακόμη περισσότερο χρώμα από ό,τι φαίνεται με γυμνό μάτι. Μετά από μόλις μία ώρα, τα έχω τραβήξει όλα, τα δάχτυλά μου είναι μουδιασμένα από το κρύο και το καλώδιο του τηλεχειριστηρίου είναι παγωμένο και δύσκαμπτο.

Πίσω στον πολιτισμό

Στην τέταρτή μας και συνεπώς, τελευταία ημέρα, 56 χιλιόμετρα εξακολουθούν να μας χωρίζουν από την ακτή και τον τελικό προορισμό μας, το Sisimiut. Ο Jens Erik μας δείχνει στον χάρτη το σημείο με τους αλυσιδωτούς λόφους στο δεύτερο μέρος της σημερινής μας διαδρομής. Μόλις αφήσουμε πίσω μας αυτά τα 600μ υψομετρικής διαφοράς, θα πέσουμε ακριβώς πάνω στην πόλη. Όσο πιο κοντά φτάνουμε στην υψηλότερη κλίση αυτής της αποστολής, τόσο μεγαλύτερη είναι η κίνηση που συναντάμε σε αυτήν τη «λευκή λεωφόρο». Skidoos από ‘δω, έλκηθρα από ‘κει, ακόμα και κάποιοι ντόπιοι πεζοπόροι. Οι άνθρωποι γνωρίζουν ο ένας τον άλλον, χαιρετιούνται και ανταλλάσσουν νέα. Παρόλο που το Sisiumiut είναι αρκετά μεγάλο με μόλις 5.000 κατοίκους, εξακολουθεί να είναι γραφικό και όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους.

Ο ανηφορικός «Γολγοθάς» μπροστά μας μοιάζει με πίστα σκι. Μια λευκή, πλατιά λωρίδα εκτείνεται προς την κορυφή. Και πάλι, βγάζουμε λίγο αέρα από τα ελαστικά και ξεκινάμε για την κορυφή. Δεχόμαστε αρκετές λοξές ματιές και κάποια «μπράβο» από τους ντόπιους. Οι ποδηλάτες δεν είναι κάτι συνηθισμένο εδώ, ειδικά κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Τα σκυλιά του Jens Erik φαίνεται να έχουν ακριβώς την ίδια ποσότητα ενέργειας όπως και την πρώτη ημέρα.

Έπειτα από 90 «δυνατά» λεπτά, φτάνουμε τελικά στο πέρασμα από κοινού. Η ομάδα των σκύλων θα πρέπει να έχει μυρίσει το σπίτι και αρχίζει να τραβάει σαν τρελή. Παραλείπουμε το μεσημεριανό γεύμα και πέφτουμε στην πλαγιά του βουνού προς τη θάλασσα. Σύντομα, περνάμε ένα τελεφερίκ, στη συνέχεια μια πίστα για σκι αντοχής. Ο αριθμός των Skidoos αυξάνει δραστικά. Μετά από την επόμενη στροφή, βλέπουμε την πρώτη σειρά των σπιτιών στην απόσταση. Θα είμαστε εκεί σύντομα. Δεν υπάρχει τίποτα να μας σταματήσει τώρα και σίγουρα, ακόμη πιο τίποτα να σταματήσει τα σκυλιά. Χαμογελώντας, ο Jens Erik ανακοινώνει ότι είναι πλέον αδύνατο να σταματήσουμε για φωτογραφίες, αφού τα σκυλιά του προχωράνε ανεξάρτητα από τις εντολές του. 20 λεπτά αργότερα, είμαστε πίσω στον πολιτισμό. Αγκαλιαζόμαστε και γινόμαστε ένα κουβάρι με τον Jens Erik και κατόπιν, τον αποχαιρετούμε μαζί με τους πιστούς τετράποδους οδηγούς μας. Στο καλύτερο ξενοδοχείο της πόλης πλέον, «κακομαθαίνουμε» τους εαυτούς μας με ένα ζεστό ντους και ένα burger.

Είχαμε μια περιπέτεια η οποία ήταν κατά πολύ πιο εντυπωσιακή και συναρπαστική από ό,τι θα μπορούσαμε να έχουμε φανταστεί ποτέ. Αν συναντούσαμε την κυρία από την Air Greenland ξανά, θα της λέγαμε, «Το mtb στη Γροιλανδία κατά τη διάρκεια του χειμώνα είναι το πιο cool πράγμα που έχουμε κάνει ποτέ. Να είστε προετοιμασμένοι για περισσότερες μεταφορές ποδηλάτων σύντομα».