Γυναίκες και ποδήλατο στην Τουρκία: Μια σχέση πάθους

Οι γυναίκες που κάνουν ποδήλατο στην Τουρκία αποτελούν μια δυναμική κοινότητα

Η Seçil Oznur, ιδρυτικό μέλος του Women on Bicycle Initiative – Bisikletli Kadın İnisiyatifi μιλάει στο Skirt Ride για το γυναικείο ποδηλατικό κίνημα στην Τουρκία

Skirt Ride: Ποια είναι η σχέση σου με το ποδήλατο;

Seçil: (Χαμογελάει) Α, είναι πολύ στενή, τόσο που όλα μου τα ποδήλατα έχουν ονόματα αφού περνάω πολύ χρόνο μαζί τους. Πηγαίνουμε μαζί στη δουλειά, σε διάφορες εκδηλώσεις, βλέπουμε φίλους στην πόλη και ταξιδεύουμε στον κόσμο. Έχω ποδηλατήσει στην Καμπότζη, το Κιργιστάν, το Λάος, τον Λίβανο, την Ταϊλάνδη, την Τουρκία, την Ελλάδα και σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες. Όπως καταλαβαίνεις, θα συνεχίσω τα ποδηλατικά ταξίδια στον κόσμο…

Skirt Ride: Πόσο δημοφιλές είναι το ποδήλατο για τις γυναίκες στην Τουρκία; Σε ποιες πόλεις συναντά κανείς περισσότερες γυναίκες ποδηλάτισσες;

Seçil: Σε πολλά χωριά, κωμοπόλεις και μεγάλες πόλεις ακόμη βλέπει κανείς ποδήλατα, δεν είναι κάτι καινούριο, γιατί, κάποτε, ήταν μέσο μεταφοράς και το χρησιμοποιούσαν οι ντόπιοι για να κυκλοφορούν και να μεταφέρουν τα προϊόντα τους, κλπ. Βέβαια κυρίως οι άντρες. Η αύξηση της παραγωγής αυτοκινήτων έπληξε αυτήν την παράδοση του ποδηλάτου ως μέσου, που σχεδόν εξαφανίστηκε, αλλά από την άλλη, εμφανίστηκαν καινούρια μοντέλα ποδηλάτων και η χρήση του πήρε μια άλλη μορφή, με τα ΜΤΒ και τις κούρσες.

Σήμερα σε κάθε πόλη βρίσκεις ποδηλατικές λέσχες. Ειδικά τα Σαββατοκύριακα ή μετά τη δουλειά, οι ποδηλατοβόλτες είναι σύνηθες φαινόμενο, αλλά και πάλι οι άντρες συμμετέχουν σε μεγαλύτερο ποσοστό. Σε κάποιες πόλεις το ποσοστό των γυναικών είναι υψηλότερο από ότι σε άλλες, για παράδειγμα, στη Σμύρνη, την Πόλη, την Αντάλια, τη Μερσίν (Ζεφύρι), την Προύσα και την Άγκυρα.

Skirt Ride: Οι γυναίκες στην Τουρκία βλέπουν το ποδήλατο σαν σπορ ή σαν μέσο μεταφοράς; Θα ήθελαν ιδανικά να κυκλοφορούν στην πόλη με ποδήλατο; Να πηγαίνουν στη δουλειά ή να βγουν για ψώνια ή να δουν φίλους

Seçil: Συναντάς και τα δυο. Άλλες βγαίνουν το ΣΚ βόλτες με ποδηλατικά ρούχα και αγωνιστικά ποδήλατα ή για διήμερες εκδρομές με μάουντεν. Υπάρχουν κάποιες ποδηλατικές λέσχες που έχουν μέλη τους γυναίκες. Άλλες χρησιμοποιούν το ποδήλατο μόνο ως μέσο μεταφοράς για να κυκλοφορούν στην πόλη και αν τις ρωτήσεις θα σου πουν πως το ποδήλατο έχει αλλάξει τη ζωή τους, την έχει κάνει πιο εύκολη. Για τον λόγο αυτό ιδρύσαμε την ομάδα Women on Bicycle Initiative – Bisikletli Kadın İnisiyatifi. Επειδή γνωρίζουμε ότι υπάρχουν πολλές γυναίκες που θέλουν να κάνουν ποδήλατο και σκεφτήκαμε να τις ενθαρρύνουμε, να μοιραστούμε τις εμπειρίες μας και να τους δείξουμε πώς να το κάνουν και αυτές.

Skirt Ride: Απασχολεί τις γυναίκες στην Τουρκία το θέμα του περιβάλλοντος; Η βιώσιμη κινητικότητα για καλύτερες συνθήκες ζωής; Συμμετέχουν σε κινήματα που υπερασπίζονται τα δικαιώματα των ποδηλατών;

Seçil: Η Τουρκία είναι αναπτυσσόμενη χώρα και το αυτοκίνητο κατέχει σημαντικό ρόλο στην κοινωνία, σαν σύμβολο κύρους. Στην Ευρώπη βλέπουμε τους πολίτες να εγκαταλείπουν τα αυτοκίνητα και να επιλέγουν «πράσινα» μέσα μεταφοράς, όπως το ποδήλατο, μεταξύ άλλων. Αλλά στην Τουρκία αυτή η εποχή δεν έχει έρθει ακόμη. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει πως δεν γίνονται πράγματα, φυσικά υπάρχει αντίστοιχο κίνημα αλλά είναι ακόμη στα σπάργανα. Για παράδειγμα, το 2019 θα αρχίσουμε να πληρώνουμε τις πλαστικές σακούλες στα καταστήματα, μικρό βήμα αλλά σημαντικό. Υπάρχουν πλατφόρμες, όπως, η BUP-Bisikletli Ulaşım Platformu – Cyclist’s Transport Platform İstanbul και η BUGEP – Bisikletli Ulaşımı Geliştirme Platformu- Platform for Developing Bicycle Transportation İzmir, και άλλες όπως, οι Ekobid – Ekolojik Yaşam Bisiklet Derneği – Ecological Life Bicycle Association Samsun, Dibidosk- Diyarbakır Bisiklet ve Doğa Sporları – Diyarbakır Bicycle and Nature Sports, Çabip – Çanakkale Bisiklet Platformu – Bicycle platform of Çanakkale και κάποιες ποδηλατικές λέσχες σε διάφορες πόλεις, που επικεντρώνονται στην κινητικότητα και σε θέματα μεταφοράς, μικρές φωνές αλλά δυνατές.

Η ποδηλατοβόλτα Fancy Women Bike Ride (Süslü Kadınlar Bisiklet Turu Süslü Kadınlar Bisiklet Turu είναι μία εκδήλωση που οργανώνεται την «Ημέρα χωρίς αυτοκίνητα», τραβάει την προσοχή του κόσμου και τους εμπνέει να κάνουν το ίδιο. Μικρά βήματα, λοιπόν, αλλά από διαφορετικές ομάδες ανθρώπων και οργανισμούς, αλλά λειτουργεί σαν ιός και επηρεάζει τους πολίτες. Ειδικά για τις γυναίκες στην Τουρκία, έχουμε πολύ δρόμο ακόμη, όχι μόνο στον τομέα του ποδηλάτου, αλλά και σε θέματα γυναικείων δικαιωμάτων, έχουμε ξεκινήσει να περπατάμε, όμως…

Skirt Ride: Η ποδηλασία και το ποδήλατο αποτελούν θέματα συζήτησης ανάμεσα στις γυναίκες στην Τουρκία; Για παράδειγμα, όταν συναντιούνται θα μπορούσαν να μιλήσουν γι αυτό; Δείχνουν ενδιαφέρον να μπουν σε γκρουπ στα κοινωνικά μέσα που έχουν ως θέμα τους το ποδήλατο;

Seçil: Όχι όσο θα θέλαμε, αλλά συμβαίνει. Το πιο σημαντικό είναι για μας ακόμη να δοκιμάσουν οι γυναίκες το ποδήλατο, και μετά να μοιραστούν την εμπειρία τους με φίλους, να τους πουν πόσο ωραία είναι να κάνεις ποδήλατο και έτσι να εμπνεύσουμε περισσότερες γυναίκες. Είναι πολλές γυναίκες που δεν ξέρουν ποδήλατο αλλά θέλουν να μάθουν, όμως η κοινωνία τους βάζει εμπόδιο, γιατί κάτι τέτοιο δεν είναι αποδεκτό. Έχουμε ένα κλειστό γκρουπ στο Facebook Bisikletli Kadın İnisiyatifi όπου γυναίκες από ολόκληρη την Τουρκία στέλνουν φωτογραφίες τους με ποδήλατα και κράνη δίπλα στους υπολογιστές στα γραφεία τους, αλλά μέλη μας είναι και κάποιες άλλες, που ενώ δεν ποδηλατούν, βρίσκονται εκεί για να εξοικειώνονται με την ιδέα του ποδηλάτου.

Τουλάχιστον, αυτές οι γυναίκες αναγνωρίζουν τη σημασία του ποδηλάτου στην καθημερινότητά τους και προετοιμάζονται για το επόμενο βήμα. Εδώ είναι που πρέπει εμείς να σταθούμε δίπλα τους, ακόμη και με την φυσική παρουσία μας αν είναι δυνατόν, να απαντήσουμε τα ερωτήματά τους, που βγαίνουν μέσα από τη ζωή μας, και βλέπεις γυναίκες όλων των ηλικιών, διαφορετικού background και κοινωνικών τάξεων.

Skirt Ride: Η ποδηλατική αγορά παρουσιάζει κάποιο ενδιαφέρον για τις γυναίκες; Για παράδειγμα, μπορούν οι γυναίκες να βρουν ποδηλατικά είδη να αγοράσουν; Η αγορά υπολογίζει τις γυναίκες;

Seçil: Όπως γνωρίζεις, πολλές διεθνείς μάρκες ποδηλάτων και ρούχων εισήγαγαν γυναικεία μοντέλα και είδη στην γκάμα των προϊόντων τους. Έχω παρακολουθήσει πολλές διαλέξεις και συμμετάσχει σε συναντήσεις στην Τουρκία και στο εξωτερικό και έχω γνωρίσει γυναίκες από διάφορα μέρη του κόσμου και η ανάγκη είναι η ίδια παντού. Κάποιες μάρκες έχουν αναγνωρίσει αυτή την ανάγκη και στάθηκαν πάνω από τις γυναικείες ανάγκες. Αλλά η τοπική αγορά δεν ενδιαφέρεται για τις γυναίκες ποδηλάτισσες, γιατί δεν βλέπουν την ανάγκη αφού οι περισσότεροι πελάτες τους είναι άντρες. Όμως οι γυναίκες πολλές φορές αποδεικνύονται ευρηματικές και βρίσκουν τρόπους να καλύπτουν τις ανάγκες τους.

Skirt Ride: Οι γυναίκες στην Τουρκία επιλέγουν να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις με το ποδήλατο;

Seçil: Αυτήν τη στιγμή που μιλάμε, υπάρχουν δύο Τουρκάλες που ταξιδεύουν μόνες τους στη Νότιο Αμερική. Είναι η Elif Uzer και η Hale Sargın. Η İnci Sarıhan ταξιδεύει κάθε καλοκαίρι με την οικογένειά της, η Gökben Bağcı Ayme περνάει τον μήνα του μέλιτος πάνω στο ποδήλατο, η Pınar Pinzuti διακηρύσσει πως χρησιμοποιεί το ποδήλατο σαν μέσο πλύσης εγκεφάλου, η Merve Çavuş κάνει πάντα διακοπές με ποδήλατο και υπάρχουν πολλές ακόμη και ο αριθμός των γυναικών αυτών αυξάνεται διαρκώς, δεν μπορώ εδώ να αναφερθώ σε όλες ξεχωριστά, αλλά μην εκπλαγείς αν δεις κάποιες Τουρκάλες με ποδήλατο στην Ελλάδα, γιατί έχουμε πολλά κοινά μεταξύ μας οι ποδηλάτισσες και η Ελλάδα είναι δημοφιλής προορισμός για μας.

Skirt Ride: Υπάρχουν, λοιπόν, κάποια σοβαρά προβλήματα ή δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες στην Τουρκία;

Seçil: Το πιο σοβαρό πρόβλημα είναι ότι στο αστικό περιβάλλον κυριαρχεί το αυτοκίνητο, και η συμπεριφορά των οδηγών είναι κι αυτή ένα θέμα, αλλά όχι μόνο στην Τουρκία, παντού στον κόσμο. Είναι ευκολότερο να κυκλοφορήσεις με ποδήλατο στην Αθήνα από ότι στην Κωνσταντινούπολη, αλλά, πιστεύω πως και στην Αθήνα οι οδηγοί ΙΧ δεν μας αποδέχονται στον δρόμο και δεν μας σέβονται σαν συν-χρήστες του δρόμου μαζί τους. Χρειαζόμαστε περισσότερους ποδηλατοδρόμους, αν θέλουμε να βγουν στο δρόμο αρχάριοι και οικογένειες. Επίσης, αν παρακολουθήσεις ειδήσεις, αντιμετωπίζουμε θέματα σεξουαλικής παρενόχλησης και βίας προς τις γυναίκες στην Τουρκία, οπότε και αυτό επιδρά στην ελευθερία κίνησής μας στους δρόμους και πεζή αλλά και ως χρήστες μέσων μεταφοράς κλπ.

Skirt Ride: Πώς γεννήθηκε το κίνημα Women on Bicycle

Seçil: Το Women on Bicycle Initiative (Bisikletli Kadın İnisiyatifi) ιδρύθηκε τον Απρίλιο του 2015. Στην αρχή ήμασταν μόνο εφτά γυναίκες που συναντιόμασταν σε κάθε ευκαιρία, σε ποδηλατικά events, σε βόλτες, διαμαρτυρίες κλπ. Στην πορεία είδαμε πως είχαμε κοινές εμπειρίες σαν γυναίκες ποδηλάτισσες και αποφασίσαμε να πάρουμε μία πιο συγκεκριμένη μορφή. Ήμασταν οι μόνες γυναίκες που κάναμε ποδήλατο στην πόλη. Περιτριγυριζόμασταν από άντρες ποδηλάτες που δεν μας έβλεπαν με καλό μάτι και ήταν κυριαρχικοί κατά ένα τρόπο επάνω μας, προσπαθώντας να μας επιβάλλουν έναν τρόπο σε κάθε τι, πώς να κάνουμε ποδήλατο, τι να φοράμε, τι εξαρτήματα να φορέσουμε στα ποδήλατά μας κλπ.

Δεν μας άρεσε αυτό καθόλου, νιώθαμε κάποιου είδους χειραγώγηση, ενώ εμείς θέλαμε να είμαστε ελεύθερες, γιατί αυτή η χειραγώγηση είναι που εμποδίζει τις γυναίκες να βγουν στο δρόμο με το ποδήλατο. Εμείς επιδιώκουμε το αντίθετο, να τις βγάλουμε στο δρόμο γιατί ξέρουμε πως μπορούν. Μπορούν να κυκλοφορήσουν στην πόλη με το ποδήλατο, να πάνε το παιδί στο σχολείο με το ποδήλατο, να πάνε για ψώνια, να βγουν με φίλους κλπ. Τις μαθαίνουμε να κάνουν ποδήλατο, βγαίνουμε μαζί με τις αρχάριες για ποδήλατο μέσα στην κίνηση, κουβεντιάζουμε τα θέματα που τις απασχολούν, τους δίνουμε μαθήματα επισκευής ποδηλάτου και ότι άλλο μπορούμε.

Skirt Ride: Πόσες γυναίκες συμμετέχουν στις εκδηλώσεις σας;

Seçil: Έχουμε πλέον 7000 μέλη στο fb από διάφορες πόλεις της Τουρκίας. Η φυσική μας παρουσία είναι στην Κωνσταντινούπολη και οι εκδηλώσεις μας γίνονται εκεί, αλλά ο αριθμός των γυναικών που μαζευόμαστε κάθε φορά κυμαίνεται ανάλογα με το τι οργανώνουμε, αν είναι ένα μάθημα επισκευής ή βόλτας με ποδήλατο, αλλά περίπου 10 – 30 μαζευόμαστε σίγουρα. Έχουμε αναρτήσει στο διαδίκτυο έναν ηλεκτρονικό οδηγό όπου υπάρχουν καταχωρημένες οι δράσεις μας και οι εμπειρίες μας, για τις γυναίκες που δεν μπορούν να βρεθούν με τη φυσική τους παρουσία μαζί μας.
Επίσης, έχουμε και μια ραδιοφωνική εκπομπή, στο Açık Radyo, με τίτλο Trapeze Frame και εκεί μοιραζόμαστε όλες μας τις ιστορίες.

Skirt Ride: Και ποια είναι τα ποδηλατικά σου σχέδια για το κοντινό μέλλον ;

Seçil: Να ταξιδέψω με το Mavi! Ο κόσμος είναι μεγάλος και χρειάζεται χρόνος για να τον γνωρίσεις με το ποδήλατο, αλλά και πάλι προτιμώ το ποδήλατο από το αυτοκίνητο. Γιατί ταξιδεύοντας με το ποδήλατο θυμάμαι κάθε λεπτομέρεια από τα μέρη που πέρασα, τηn φυσιολογία ενός τόπου, την θέα, τις μυρωδιές, το κλίμα… Το καλοκαίρι είναι πολύ ζεστό στην Ελλάδα για να ταξιδέψεις με ποδήλατο, αλλά η Πελοπόννησος είναι ιδανική για τον χειμώνα. Δεν έχω πάει ποτέ στη Μάνη, ούτε στην Κρήτη, αλλά ακούω ένα σωρό ιστορίες… Και φυσικά, θέλω να ενθαρρύνω κι άλλους να ταξιδέψουν με το ποδήλατο και κυρίως γυναίκες.
Ευχαριστώ το Skirt Ride για τη συνέντευξη αυτή που μου έδωσε την ευκαιρία να επικοινωνήσω με περισσότερες πιθανές ποδηλάτισσες!

Social media: https://www.instagram.com/bisiklet_gezgini/ και https://www.facebook.com/Bisiklet-Gezgini-349860961771914/